Enige tijd geleden werden mijn man en ik “op het matje geroepen” bij de juf van mijn jongste dochter. Ze stelde ons meteen gerust: “Het gaat op zich goed met haar, ze komt goed mee met het schoolwerk. Maar….” En nou zou je het krijgen….
Ze legde uit dat ze bij mijn dochter een zogenaamd ‘sociogram’ had afgenomen en dat het daarin opviel dat zij een beetje buiten de groep ligt. Ze vertoont gedrag dat andere kinderen niet zo leuk vinden. Ook noemde ze een paar voorbeelden van voorvallen in de klas, waarbij zij ook zelf moeite had met het gedrag en de uitingen van mijn dochter. Ze was bang dat deze zaken uiteindelijk toch van invloed zouden zijn op de leerprestaties.
Niet zo leuk om te horen, maar eigenlijk waren we toch een soort blij hiermee, omdat wij thuis ook de nodige aanvaringen hebben met het kleine prinsesje en tot nu toe van school steeds te horen hadden gekregen dat we ons niet zo druk moesten maken. Ook nu hoeven we ons niet druk te maken. De juf kwam met de suggestie om mijn dochter een ‘kanjertraining’ te laten doen. Ik had hier weleens van gehoord, maar me er nooit zo in verdiept.
Weer thuis ging ik meteen googelen en vond het volgende:
“De Kanjermethode werkt met verschillende (dier)types die worden gebruikt om gedrag inzichtelijk en veranderbaar te maken. De pestvogel vindt zichzelf heel wat en speelt graag de baas over anderen. In zijn ogen heeft hij altijd gelijk en zijn anderen maar sukkels. Bij de pestvogel hoort het zwarte petje. Het aapje neemt niets en niemand serieus en maakt overal een grapje van. Hij probeert de lachers op zijn hand te krijgen, vriendjes te zijn met de pestvogel en zo zelf niet gepest te worden. Hierbij hoort het rode petje. Het konijn wil zich graag verbergen en valt liever niet op. Het konijn komt slecht voor zichzelf op en is gemakkelijk het mikpunt van pesterijen. Bij het konijn hoort het gele petje. De tijger doet normaal en gedraagt zich als een kanjer. Hij komt voor zichzelf op zonder agressief te zijn. Hij laat merken hoe hij zich voelt en geeft zijn mening. De tijger neemt zichzelf en anderen serieus. Het witte petje hoort bij de tijger. De petten helpen om inzicht te verschaffen in het gedrag van zichzelf en in dat van anderen. “[1]
U kunt zich voorstellen dat dit mij meteen aansprak, als bedrijfsarts die dagelijks werkt vanuit het denkkader van het gedragsmodel! Meteen heb ik enkele van mijn cliënten op mijn netvlies die ik een bepaald petje zou kunnen opzetten. Neem nou die jonge vrouw die er aan het begin van haar carrière als leerkracht achter kwam dat zij het in de praktijk niet redde en waarbij na onderzoek bleek dat er sprake was van ADHD. Toen ik haar voor het eerst zag op mijn spreekuur was ze boos, accepteerde geen advies en maakte ruzie met haar collega’s… Zwart petje? Of die conciërge die ik altijd in de gang tegenkom als ik mijn cliënten ga ophalen uit de wachtkamer: altijd geintjes aan het maken en aan het grappen – heel leuk, en ik doe altijd lekker met hem mee, maar ik weet ook dat er met hem regelmatig conflicten zijn…Rood petje? En wat dacht u van die gele petjes? Daarvan zie ik er heel veel op mijn spreekuur: juffen en meesters, administratief medewerkers, mensen in de productie, mensen die het moeilijk vinden om zich te laten horen, die ‘over zich laten lopen’, en daarvan uiteindelijk heel moe worden… De witte petjes zie ik soms ook op mijn spreekuur, maar dan alleen aan het eind van hun (soms langdurige) re-integratieperiode – dan zijn het zwarte, rode of gele petjes die geleerd hebben om wat vaker een wit petje op te zetten.
Met mijn dochter konden we enige weken na het gesprek met de juf een intake gesprek voeren voor de ‘kanjertraining’. Mijn dochter was heel erg zenuwachtig en gespannen, maar wilde wel graag omdat ze ook wel merkt dat het niet meer zo gemakkelijk lukt om ‘af te spreken’ met kinderen uit de klas. Ze deed in het gesprek ontzettend haar best, zat kaarsrecht op het puntje van haar stoel toen de psycholoog haar uitlegde wat de bedoeling is van de ‘kanjertraining’. In de loop van het gesprek zag ik haar langzaam ontspannen en haar schouders zakken… Het gebeurde toen werd uitgelegd dat iedereen altijd wel een van die petjes op heeft (ook ‘grote mensen’) en dat dat niet zo erg is. Dat het er vooral om gaat dat je leert dat je een keuze hebt, dat je zelf leert kiezen welk petje je opzet waardoor je minder stress zult ervaren in sociale situaties, je prettiger zult voelen.
Wow…ik was onder de indruk en mijn hart ging open en dicht voor mijn kleine prinsesje. En ik heb weer iets dat ik als ‘tool’ kan gebruiken in mijn werk. Ik ga er serieus over nadenken om een ‘kanjertraining’ op te zetten voor mijn cliënten!
…Moet ineens aan dat liedje van Marco Borsato denken: ‘Vandaag is ROOD…’
[1] www.kanjertrainingutrecht.nl
